Sema GÜNDOĞDU' nun kaleminden "ANI ANTİK KENTİ"

Fotoğraflar Kars'ın Ocaklı köyünde bulunan Anı Ören Yerinden.
Bulunduğumuz noktanın karşısı Ermenistan...
2003 yılında henüz öğrenciyken Anı' ya ilk geldiğimizde sınırda bulunan karakol komutanı bize rehberlik yapmıştı. "Buraya Ermenistan' dan ziyaretçiler gelirler ve bizim eşliğimizde gezerler. Onlar buraya “Ani” derler ve kendi sınırları içerisinde olması gerektiğini iddia ederler. Biz ise onlara "Hayır burası Ani değil, Anı ve burası bizim toprağımız diye cevap veririz. Sizde Ani değil her yerde Anı diye hitap edin demişti.

ANI ANTİK KENTİ
Bölgede yaşam yaklaşık 7500 yıllık ve mağaralarda başlamış, Anı kentini 10.yy da Ermeni Krallığı zamanında Şeddadiler, Ermeniler ve Gürcüler birlikte kurmuş ve sonrasında defalarca el değiştirmiştir. Ermeni, Gürcü Krallıkları, Bizans, Selçuklu, Beylikler, Moğol, Timur, Osmanlı ve Rus hâkimiyetin de kalan şehir yüzyıllar içinde savaşlara, yağmalara, depremlere şahitlik etmiştir. 8.5 km'lik alanda kurulmuş şehir, İpek Yolu üzerinde olması sebebiyle çok önemlidir. Orta Çağ’ın önemli ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Yeni ticaret yollarının keşfinden sonra şehirde nüfus azalmaya başlamışsa da en ihtişamlı zamanlarında şehrin nüfusu 100 bini bulmuştur
 Fotoğrafta aşağıda görülen yıkılmış köprü Arpaçay'ın üzerinden geçen İpek Yolu Köprüsüdür. Kervanlar buradan Anadolu'ya giriş yapmışlardır. Şehrin dört bir yanında çarşı kalıntılarına rastlanıldığı gibi, Ermeni Kiliselerine, Selçuklu mimarisine ait camiye, türbeye, hatta Zerdüşt tapınak kalıntısına rastlamak mümkündür.

Gördüğüm tarihi yerlerden beni en çok etkileyen yerdir burası. Her an bir sokağından Orta Çağ’ dan biri çıkacakmış gibi duruyor. Öldükten sonra bir daha dünyaya gelmediğimizi bilmesem “Ben daha önce kesinlikle burada yaşamışımdır” derim. Bir zamanların ihtişamlı şehrine şimdilerde “Ani Harabeleri” demek ve yeterince değer vermemek bizim ayıbımız olsun. Birkaç yapı şimdilik sağlam duruyor ama üzerlerindeki kitabeler silinmek üzere. Hangi kalıntının ne olduğunu anlatan tabelalar yapılmış ama onlar kitabelerden çok önce silinmiş!
Yapılar tamamen yok olup bir taş yığını haline gelmeden aslına sadık kalınarak bir "Orta Çağ Çarşısına” dönüştürülmesi hiçte fena fikir değil bence...
Bir şey daha, orda köylülerle konuştuk. Köylülerden biri “Deprem olsa da yıkılsa kurtulsak, bize hiçbir faydası yok sit alanı ilan edildi ne evimize bir şey yapabiliyoruz ne de suyumuz var” 
“Keşke aslına uygun inşa edilse dükkanlar açsanız sizde, size de faydası olur ne güzel olurdu öyle bir şey”
“Keşke yapılsa”  gibi bir konuşma geçti.